kutubhona

Мусулмонлар билан кофирлар ўртасида сулҳ битими тузиш жоиздир. Чунки Росулуллоҳ с.а.в. Ҳудайбийя йилида Қурайш билан сулҳ тузганлар. Лекин унинг жоиз бўлиши учун жиҳод ёки даъватни ёйиш тақозо қиладиган бир манфаат мавжуд бўлиши шарт. Унинг жоизлиги шунга чекланган. Чунки Росулуллоҳ с.а.в.га у киши Ҳудайбийяга боришидан олдин Хайбар аҳли билан Макка аҳли мусулмонларга ҳужум қилишга тил бириктиргани ҳақидаги хабар етган эди. Шунинг учун Пайғамбаримиз с.а.в. Ҳудайбиядан қайтиб келишлари биланоқ Хайбарга ҳужум қилишга шошилдилар ва подшоҳлар билан амирларни Исломга даъват қилиб, уларга элчилар юборишга ҳам шошилдилар. Бу эса Ҳудайбия сулҳи жиҳодга ва даъватни ёйишга тааллуқли бир манфаат учун бўлганига далолат қилади. Чунки Пайғамбаримиз с.а.в. Қурайш билан келишишга муваффақ бўлгач Хайбарга қарши уруш қилишга ва подшоҳлар билан амирларни даъват қилишга қўллари бўшади. Шунинг учун бундай манфаат мавжуд бўлмаган пайтда сулҳ жоиз бўлмайди. Чунки сулҳ фарз қилинган жангни тарк қилишдир. Бу тарк қилиш эса фақат жангга бир восита бўладиган ҳолатдагина жоиз бўлади. Чунки сулҳ бу пайтда маънан жанг бўлади. Аллоҳ Таоло деди:

فَلَا تَهِنُوا وَتَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَاللَّهُ مَعَكُمْ وَلَن يَتِرَكُمْ أَعْمَالَكُمْ

«Бас (эй мўминлар), сизлар (кофирларга қарши жанг қилаётганингизда ҳаргиз) сусткашлик қилмангиз ва ўзларингиз устун бўлган ҳолларингизда (уларни) ярашга ҳам чақирмангиз! Аллоҳ сизлар билан биргадир ва У ҳаргиз қилган амалларингизнинг (савоб-мукофотини) камайтирмас» [Муҳаммад: 35]

Сулҳ битими туфайли манфаат рўёбга чиқадиган бўлса, бу сулҳнинг маълум муайян муддати белгилаб қўйилиши лозим. Муддатини белгиламай сулҳ тузиш жоиз бўлмайди. Чунки сулҳ вақтинчалик битим бўлиб, унинг муддатини айтмаслик уни фасод қилади. Чунки бу ҳол сулҳнинг абадий бўлиб қолишини тақозо қилади. Бу эса сулҳ тузишда ман қилингандир. Жиҳод боқий қолиши учун абадий сулҳ тузиш ман қилинади. Чунки абадий сулҳ тузиш жиҳодга монеълик қилади. Жиҳод эса фарздир. Шунинг учун сулҳда муайян муддатни белгилаб қўйиш унинг тўғри бўлиши шартларидан биридир. Шунинг учун агар сулҳда муайян муддат белгилаб қўйилмаса, уни тузиш фасод битим бўлади. Шу боис сулҳ